NAKUBARIKI

20/01 The day after. Berichten in de (lokale) kranten en stukken tekst met foto’s verschenen op internet. Met de neus op de feiten, en niet alleen door het geschreven nieuws. Zodra je een stap buiten het compound in Kisumu zet, zie je Matatu’s langs scheuren, rijden picki picki’s (motors) je bijna onderste boven, halen de tuktuk’s alle boda boda’s (fietsers) in en zie je heel soms, een grote touringcar voorbij komen. Een drukte van jewelste, daarbuiten, op straat. Het Keniaanse verkeer eist per jaar veel levens, dat is bij een ieder bekend. Maar vanaf nu werden we er allemaal wat alerter op, ondanks dat we er zelf geen invloed op (kunnen) hebben. Juul ging vandaag nog niet naar stage toe, logisch. Jorine voelde zich niet topfit voelde, maar dankzij een appeltje, ORS en diareeremmers werd het dragelijk. Lindy is vandaag met Cliff weer naar het ziekenhuis geweest, maar nog altijd heeft hij zijn vingertopje behouden. Dagmar heeft vandaag gewerkt aan haar schoolopdracht, met als thema hygiëne. Samen met de Special Class (laagste niveau) hebben ze hierbij activiteiten uitgevoerd. Een klein begin met de handeling tanden poetsen is gemaakt en er raakte tig washandjes vol met sop. En of ze schoon waren na dit alles! Rachel is de hele dag op pad geweest om zaken te regelen. Slechts één voorbeeld: Langs het busstation van de Acacia om verloren spullen terug te vinden. Het graaien sloeg ze graag over, want vrijwel alle spullen (lees etenswaren, slippers, stukken pruik) zaten onder het bloed. Gelukkig wist ze toch nog onze laatste missende spullen terug te bemachtigen. Juul vanaf nu weer bereikbaar, want ook haar smartphone zat in de doos met gevonden voorwerpen. Ongelofelijk dat die terug is gevonden (met alle kapers op de loer)! Op het compound in Kisumu kwamen Dominique en Michelle op ziekenbezoek, de coaches van de volgende groep. s'Avonds aten de meiden Spaghetti, met een wel heel apart smaakje eraan. Cinnamon blijkt geen zwarte peper te zijn, Dagmar. In Rangala begon ook weer de fijnste dag van de week, maandag. Consolata kwam bij de meiden langs om polshoogte te nemen en nam ze vervolgens mee. Even met de gedachte op 0 en al helemaal toen ze in een mini busje moesten stappen richting Ugunja. Al snel werden alle zorgen vergeten toen ze Monica de hand schudde. Een deal werd gemaakt en de kleermaakster beloofde prachtige broeken en haarbanden voor de meiden te maken. Word vervolgd...

21/01 Sascha liep vandaag even mee in het babyhome, samen met Amanda. Geen reguliere dag, ze moesten met Valentine naar het Mission Hospital. Op zich heeft zij al een hele interessante voorgeschiedenis. Valentine, is gevonden in het bos. Kan, zul je misschien denken, want het is een wees. Maar in dat bos werd ze opgevoed door apen. Moeder natuur had het volkomen overgenomen en voor zoverre ging dat prima. Toch horen mensen niet bij apen, dus hebben ze de aap gevangen en haar naar het Rangala babyhome gebracht. In je klimmen en klauteren, kan ze als de beste. Maar vandaag niet, vandaag was ze erg ziek. Hoge koorts en dus op naar het ziekenhuis met de meiden. Na wat testen te hebben gedaan was het al gauw duidelijk, het was te danken aan zo'n vervelende besmette mboe die haar geprikt heeft. Malaria. Later op de dag werd er nog een nieuw baby'tje binnengebracht. Daar werd voor gezongen en gebeden. In Kisumu nam Rachel Jorine mee naar het ziekenhuis om haar te laten onderzoeken, colitis, darmproblematiek dus maar aan de Antibiotia. Een aantal pillen mee naar huis en eetgewoonte voor de komende dagen aanpassen. Lindy versleet uren in 3 ziekenhuizen samen met Cliff en Dorothy. Maar puntje bij vingertopje, zat het er nog gewoon aan. Dagmar had vandaag een dag voor haar project, oftewel van iedereen foto's maken in de klassen: Special class, pre primary, primary 1, 2 en 3. Na al die leuke koppies vast te hebben gelegd speurde ze door heel veel documenten. Op zoek naar bruikbare info, voor op de website. Ook bezocht Rachel samen met Millicent het politiebureau in Maseno, om wat papierwerk in orde te maken. Juul nog een dagje thuis dus die ging mee naar the Rooftopbar, in de hoop dat we daar wél internet zouden hebben, in tegenstelling tot op het compound. Zelfs zo'n ouderwetse draad die je in moet pluggen blijft buiten werking. Niet handig, als je verslagen en foto's wil plaatsen, maar het is en blijft Kenia. s'Avonds genoten de meiden van een stukje Nederland, pannenkoeken!

22/01 In Kisumu was de ziekenboeg voor geopend. Na Jorine was nu ook Lindy aan de beurt. Ze hebben een rustige dag gehad, en veel films gekeken. Terwijl Dagmar weer druk in de weer was voor haar project. Ze heeft nu ook iedereen van de workshopklassen vastgelegd en daar de passende gegevens bij gezocht. Verder werkte ze in de Special class, met een spiegel. Vol bewondering zaten ze naar zichzelf te kijken en probeerde hun gezicht op de spiegel aan te raken. In de avond, na een heerlijk zelfgemaakt uiensoepje gingen de coaches samen voor een toetje naar de Laughing Buddha. Je hebt hier keuze uit talloze milkshakes en ze bieden hier 1 specialiteit aan, de Hot Chocolate Sizzeling Brownie. De naam spreekt voor zich, lijkt me. In Rangala gingen Amanda en Sascha in de middag met Amy mee. Eerst nog even wat t-shirts kapot geknipt, als voorbereiding op het spel. Kat & Muis. Ze vonden het geweldig, lekker achter elkaar aan rennen als je staart werd afgepakt. Daarna in de benen en mee naar de rivier om water te halen. Amanda koos intussen liever sop voor haar geld, en ging het huis schoonmaken. s'Avonds hielpen ze de buurman (Maïsman) in de stromende regen om al zijn afgepelde korrels droog te leggen. Nadat dit klusje geklaard was werd er overgegaan op de Regendans. Zonder muziek en van korte duur.. want niet veel later kwamen zelfs de hagelstenen naar beneden. Dat het hier dagelijks 30+ graden Celcius is, betekend dus niet dat er geen regen valt. Sterker nog, het regenseizoen staat voor de deur..

23/01 In Kisumu begon de dag opnieuw in het ziekenhuis. Dr. Allihboy duwde in de buiken van de meiden en had vrijwel gelijk zijn diagnose klaar. Pillen en potjes werden opgehaald en doordat ik geen gasmasker bij had veranderde mijn shirt van pimpel paars naar spier wit. De schilder was niet blij toen hij om het hoekje kwam kijken, en mijn afdruk op zijn pas geverfde muur zag staan.. Oeps, sorry. Dagmar keek in de computerzaal een film en speelde met de middelen die ze voor handen had. Er was namelijk van 9 uur s'Ochtends tot 14 uur s'Middags een (onaangekondigde) meeting. En helaas, er was nog geen internet aanwezig om de website op te kunnen starten. De rest van de dag hebben Rachel en ik Kisumu verkend. Niks met het openbaar vervoer, gewoon te voet. Oog in oog met de lokale bevolking. Geen moment hadden we een onveilig gevoel, je merkte gewoon dat ze het fijn vonden dat we daar durfde te lopen, als twee meiden. Nog even op het terrasje gezeten bij het Art house Kisumu en langs de plaatselijke butcher gegaan, onder het mom van 'kijken kijken niet kopen'. Terug naar mijn oude stageplaats geweest, van 4 jaar geleden. Hier, in het Nyanza hospital geregeld dat de meiden een middagje stage kunnen lopen. Je vraagt je misschien af, in een ziekenhuis? Zonder medische studenten, maar enkel Welzijn studenten? Ja, dan juist. We bezochten Pamela, de matron in charge van Ward 5. Hier liggen op het moment 10 kinderen, die onder behandeling zijn omdat ze kanker hebben. Ze verblijven hier 3 maanden, non stop en krijgen op de woensdag Chemotherapie. Op de vrijdag voelen de meeste zich weer naar behoren, dus kunnen de meiden dan een keer de kinderen komen vermaken. Even afleiding, even niet denken aan hun ziekte en/of behandelingen. Gewoon even kind zijn en leuke dingen kunnen doen. Zo dat was geregeld, en ze zijn (met etenswaren bananen-eieren) meer dan welkom. Ook nog even bij het Obama langs gegaan. Dit is een ziekenhuis, speciaal gericht op kinderen. Geen specialiteit in een bepaalde ziekte/aandoening, gewoon alles op de grote hoop. Malaria, HIV/AIDS, Sickle Cell syndroom, Hepatitis A/B, gele koorts en nog ontelbare andere dingen die kinderen ziek kunnen maken. s'Avonds bij Buddy's gaan eten en toch wel leuk om te weten dat Rachel ons op wilde laten halen met de tuktuk in 'n Tusker (=lokaal bier)!!

24/01 Vandaag had Amy in Rangala geen les, deze vrije dag op de Girlsschool was alleen niet aangekondigd.. Daarom ging ze tot en met de middag met Amanda mee. s'Middags hebben ze samen zo'n 3 uur lang de was gedaan. Dit keer hoefde ze de buurvrouw dus niet te betalen, omdat ze echt alles ZELF hebben gedaan. Moeders, het wasmachine kan de deur uit.. Ze hebben alleen nog maar een stuk zeep en een waslijn nodig! Ze keken film en luidde daarmee een lang weekend in, maar niet voordat Sascha de benen had gestrekt. Hardloop schoenen aan en gaan. Twee knullen van de Boysschool rende een stuk met haar mee en snapte maar niet wat ze aan het doen was. Where are you going? What are you doing? Na enkele minuten gaven zij het op en rende Sascha vrolijk door. In Kisumu had Juul haar eerste stagedag bij Joel Amino, dus ging op sleeptouw mee met Jorine. Zij werkt hier al een aantal weken, maar al snel belandde ze beide in een andere klas. Maar niet voor het vrijdagse ritueel. De vlag hijsen. Een bijzonder moment voor Juul om voor de eerste keer te zien. Vergezeld werd ze, door ruim 1600 studenten. Ze sprak met de headteacher en stelde zich voor aan haar nieuwe collega's. Ze heeft geen rondleiding gehad, dus geen indrukken van andere klassen. Ze koos voor de leeftijd 4 tot 6 jaar, dat betekend de pre-unit klas. Ze keek vandaag opdrachten na en gaf uitleg wat ze fout hadden gedaan, aan ruim 50 kinderen. Ondertussen bij Jorine was Phoebe (lerares) niet aanwezig. Gelukkig begon de dag met zang en dans (about God, what else?) Terwijl ze een Sciense les konden maken van het bord bereidde Jorine zich voor. Ze verzon ter plekke een Engelse les en rekenles. Maar het meest keken de kids uit naar Gymles, dat vinden ze toch het leukste om te doen. Lindy lag nog ziek op bed terwijl Dagmar rond stapte in de Primary klassen. Ze heeft geholpen met sommetjes maken, torens bouwen en kleien. Ook heeft ze voor zichzelf een prachtige ketting weten te maken. Later hielp ze Victor, een jongen met slikproblemen die niet zelfstandig kan eten of drinken. Je moet zijn hoofd in een bepaalde houding houden waarna je het eten zijn slokdarm in kan laten glijden. Een sneu gezicht, maar hij is altijd erg dankbaar als je hem hebt geholpen. Rachel en ik zijn naar Pandipieri geweest. Hier werkt Sarah, een Nederlandse dame die ook inmiddels al verschillende keren coach is geweest van het Kellebeek in Kenia project. We kregen een rondleiding en uitleg over de organisatie. Pandipieri is een van wijk in Kisumu, grenzend aan de sloppenwijk Nyaelenda. Met de stichting Pandipieri doen ze ontzettend veel voor voornamelijk de kinderen uit de sloppenwijken. Ze kunnen er onderwijs krijgen, maar zijn bv. ook betrokken bij gezinsproblematiek (seksueel misbruik/mishandeling etc). Ze hebben het oma-project, home based care (soort van thuiszorg), counseling, computerlessen, stageplaatsen voor in de bediening en ga nog maar even zo door. Ontzettend veel om te doen, dus zeker een middag waard voor de studenten om heen te gaan. Voor dat we weggingen Dushika ontmoet, zij is bekend bij Phaustine's orhpanage (op internet onvindbaar) via een project van Helma en Hankees. Wellicht een mooie bestemming voor een deel van het sponsorgeld, want deze man, die helemaal alleen een weeshuisje runt, met 20 kids heeft niet veel meer dan een groot hart. De plek schijnt erg schrijnend te zijn. Afspraken werden gemaakt, jullie horen snel meer. Vervolgens met de tuktuk lijndienst naar de grote supermarkt gereden. Dat dit bestond, hadden wij geen weet van. Voor slechts 0,10/= (cent) per persoon kon je een heel stuk mee liften. Terwijl een normaal ritje in een reguliere tuktuk als snel 100/= tot 150/= (1 á 1,5 euro is) shilling is.

25/01 In Rangala gingen de meiden vroeg naar Ugunja toe, om hun prachtige broeken op te halen. Er was jammer genoeg al betaald, anders hadden ze ze graag laten liggen. De kleuren/patronen kwamen niet overeen met wat ze graag gewild hadden en ook het model was 3x zo groot uitgevallen dan verwacht (ondanks de voorbeeldbroek). Ze konden er bijna met z'n drieën in. Je kunt je vast een voorstelling maken. Vroeg in de ochtend gingen de meiden op pad om hun Safari naar de Masai Mara te betalen (15 Februari). Ondertussen werkte Dagmar en Rachel samen aan het project voor de Lutheran. Het begin is gemaakt en begint al langzaam op een website te lijken. Hij is helaas nog niet in de lucht, maar zodra dat gebeurd, lezen jullie het vast! Een duik in het zwembad werd genomen, de poederkwasten kwamen tevoorschijn en we gingen met z'n alle uiteten bij de Laughing Buddha. Vervolgens met wat meiden bij Signature gaan kijken. Een erg gezellige avond gehad met z'n 5e. De meiden uit Kisumu gingen wat betijds slapen, omdat ze de volgende ochtend weer van de partij moesten zijn. Bij thuiskomst 'genoten' we van het kikkerorkest en gingen we op onderzoek uit. Dikke vette kikkers (of toch padden?) en parende setjes.. in ONS zwembad. Er werd een hoop afgekust, maar er verschenen geen blanke, bruine of groene Prinsen. Helaas, dream on.

26/01 Op deze zaterdag niet echt uit kunnen slapen. Voor wat, hoort wat, alweer. Dankzij een tip van Ann zijn we naar de Sihk tempel in de stad gereden. Niet plotsklaps, enkele dagen daarvoor wél de Pandit en de bewaker om goedkeuring gevraagd. We waren meer dan welkom. Even stonden we te klungelen. Moesten we nu echt met onze linker voet eerst binnen stappen? We hadden allemaal nog nooit kennis gemaakt met het geloof van de Hindoestanen, dus een beetje onwennig was het wel. We deden wat ons verteld werd, slippers uit en hoofd bedekken. Langs de zij ingang glipte we zo stil mogelijk naar binnen. Een paar vrouwen keken ons boos aan, maar waarom? We zaten toch echt aan de goede kant! Later bleek dat je door de hoofdingang naar binnen moest, met je voorhoofd het kleed aan moest raken en een offer moest brengen. De meiden luisterde aandachtig naar het gezang/getrommel van 3 mannen en keken hun ogen uit naar de Pandit, die continue met zijn stok (met haren) stond te zwaaien. Was het net als in Nederland om te zegenen? Een Keniaanse (1 van de 2 donkere mensen in de tempel) man met een camera waar je u tegen zegt verstoorde af en toe de dienst. Vervelend. Na ruim 1,5 uur konden we onszelf bevrijden uit kleermakerszit. Slapende benen en met volle handen, we kregen namelijk een soort van koekje en een bol deeg uitgereikt. Bij de een smaakte het beter als bij de ander. De opmerking ''op naar huis'' kwam ten gehore. Wat ze niet wisten was dat er na afloop een heel buffet voor ons (alle vrouwen) klaar stond. Brood, sausjes, honingsnoepjes, linzensoep enzovoorts. Ondanks dat de vrouwen ons in het begin wat nors aankeken, waren ze nu juist super vriendelijk. We waren geïnteresseerd in hun geloof, deden ons best en dat werd beloond. Later werd ons verteld dat ze vandaag foto's schoten voor een magazine. We moesten onze gegevens achterlaten en konden onszelf vast binnenkort bewonderen, in een boekje. Die telelens stond namelijk vaak genoeg op deze blanke meiden gericht. Feest.. is het over een aantal weken in de tempel. Een soort van langdurig festival, waar we voor zijn uitgenodigd. Leuk aanbod! Toch nog maar even gauw allemaal een offer gebracht, als bedankje voor het daar zijn en het eten. Bij terugkomst gingen wat meiden de boel versieren en de andere gingen naar de Kibuye market (zondagsmarkt) met groenten/fruit, kleding, schoenen en allerlei andere ondenkbare goederen. Een stuk suikerriet om te proeven voor Dagmar en een verse ananas voor Juul, was alles wat er gekocht werd. Met iets minder centen gingen we terug naar huis. Een drukke bedoeling in de keuken en ik werd buitengesloten van m'n huis.. maar uiteindelijk hadden ze een pre birthday party voor me georganiseerd. Alles was versierd, we genoten van een heeerlijke zelfgemaakte appeltaart (beter als die van Appie Heijn) en ik heb zelfs cadeautjes gekregen van Sammy, Millicent, Piet en Ineke en alle meiden! Lief, dankjewel! Na al die jaren eindelijk een keer jarig in de ZON. s'Avonds uit eten geweest bij Green Garden en nog even een klein feestje gevierd in Signature. Het was een Reggeton avond, dachten we, maar laat zeggen dat we in Jamaica waren beland tussen Bob Marley's vrienden. Het was bijna slaapverwekkend. Om 23 uur was het DJ wissel en waren volgens hem 'Tasja en Julliet in tha house'. Happy birthday.

27/01 Tijd om wat uit te slapen, maar altijd als dat kan.. dan lukt het nooit. De meiden uit Kisumu gewoon naar stage toe terwijl wij met z'n 5e naar het Kisumu hotel gingen. Lekker relaxen, een beetje skypen (lang leve wifi) zwemmen en zonnen! Op stage bij Jorine was de lerares blij haar weer te zien. Ging Lindy met haar lievelingsbaby Samuel naar het ziekenhuis en bleek hij Malaria te hebben. Onderweg dachten alle mensen dat het haar baby was. Op de Joel Amino genoot Juul van de gemaakte chapati (soort pannenkoek) en luisterde de kinderen goed naar haar Engelse lesje. Dagmar schoot niet veel op, want er was geen USB aansluiting die haar foto's op de pc kon zetten. Via de mail alles naar zichzelf moeten verzenden. Tijdrovend klusje. Later heeft ze met de kinderen muziek geluisterd, trampoline gesprongen en in het speeltuintje op het terrein gespeeld. Buurman Piet speelde later voor dokter en verloste mij van m'n hechtingen, onder toeziend oog van de meiden. Volgende keer wel blijven staan, hé Amanda! s'Avonds bij Splash gegeten, terwijl de meiden uit Kisumu gezond gingen koken. Het was een beetje een lokaal restaurantje, maar ze verkopen heerlijk eten! Al met al een goede verjaardag gehad!

28/01 De meiden uit Kisumu weer naar stage toe. Lindy ging met Samuel terug naar het ziekenhuis voor een prik in z'n bil. Jorine en Juul verzorgde samen een gymles. Teams waren een drama om te maken en het andere voetbalveld vertoont wel heel veel reliëf. Dat was dus een heerlijk potje voetbal.. Jorine voelde zich na afloop goed, eindelijk weer eens actief bezig te zijn geweest. Na de les klapte de jongens, ze hadden genoten. In de middag moesten ze tekenen waar ze het meest van houden. Je mag 3x raden? De jongens een voetbal, en de meiden bloemen en hun moeder. Toen Juul terug ging naar haar klas werd er veel en hard geslagen. Hier werd een melding van gemaakt bij de baas. Bij Mama Ngina vond een wonder plaats, de medicijnen voor Samuel (Malaria) waren gekocht! Ook Dagmar was vandaag in de weer met een voetbal. Poging voetbalwedstrijd.. Het principe snappen ze niet maar tegen een bal aantrappen vonden ze op zich al leuk! Met de meiden heeft ze touwtje gesprongen. s'Avonds bakte de meiden krieltjes, dachten ze, maar het bleek pasta te zijn. Voor de meiden uit Rangala die vandaag terug zouden gaan, was het wat behelpen. Ze hadden vannacht kortsluiting gehad in hun kamer. Toch best lastig als je nog van zoveel elektrische apparaten afhankelijk bent. We hadden 2,5 uur de tijd uitgetrokken om boodschappen te doen. Een leermoment wat ze hadden meegenomen van de vorige keer. Maar, dat was natuurlijk véél te lang! Sascha kocht nog 3 boeken voor de dochter van Pauline, de teacher waar ze mee samen werkt. Ze mocht namelijk niet meer naar school toe, omdat ze de boeken niet had. Slechts 35 euro voor de boeken, maar dat is voor hier een hele smak geld om zomaar neer te leggen voor lesmateriaal. In de supermarkt 4 karren volgeladen en uiteindelijk maar gewacht, terwijl we lekker verse broodjes van de bakker op hebben gegeten. Later gingen Sascha en Amy nog verf kopen voor de Nursery. Ze gaan de lokalen verven en er dieren op schilderen. Eenmaal buiten contact met Consolata gehad. De meiden hadden geregeld dat we met een taxi terug naar Rangala zouden gaan, zodat ik nog even niet in een bus zou hoeven stappen. Super lief. We wachtte en wachtte, pole pole, zoals altijd hier. De uitspraak die ik deed ''We komen dadelijk vast nog voor een verrassing te staan''. Klopte als een bus, nee auto. Daar was onze taxi, met als bestuurder.. Sammy! Hij zit dus niet vastgeroest aan zijn tuktuk. Heel toevallig de dag ervoor nog met hem over lessen gesproken. In Kenia kun je 21 lessen kopen voor 100 euro en daarna kan je alles rijden. Dus ook Sammy, kan alles rijden. Fiets, motor, tuktuk, auto, busje en zelfs een grote vrachtwagen! Top chauffeur. We reden weer lang Chulaimbo, maar ik herkende de plek niet meer. Verder was het een prima rit. Onderweg over van alles gepraat. Een koe kost hier gemiddeld 300 euro, die dan in stukjes langs de kant van de weg verkocht worden. Hier maken de lokale butchers ongeveer 1/4 winst op. Eenmaal terug thuis hebben we lang moeten wachten op de sleutel, die hadden we ingeleverd bij de zuster. Ze was weg, dus moesten we wachten. Sascha overhandigde de boeken aan de dochter van Pauline en werd eens flink vastgepakt. Ze danste en was zo blij. Erg dankbaar. Op straat vertelde ze dat ze lesboeken van een mzungu had gekregen en schreef ze ze helemaal vol met haar naam. Uiteindelijk was de zuster niet van plan de sleutel te geven, ze was down. Sascha en Amy gingen op hoge poten terug, kregen de sleutel met daarbij slecht nieuws. Joseph, een kindje uit het babyhome is overleden. Juist de kamer waar Amanda werkt (babyroom). Na een poosje besloten we langs te gaan, om samen info in te winnen. Al snel werd ons gevraagd of we hem wilde zien. Rose duwde bij Eunice de sleutel in de handen, zij had nachtdienst dus moest het maar doen. We werden meegeloodst naar een zijscheurtje van het babyhome. Een groot slot op de deur en niets dan een vrieskist daarbinnenin. Zo’n reguliere die wij in Nederland kennen als vriezer voor in de schuur, om vlees in in te bewaren. De stroom werd afgezet van de vriezer en het snikken begon. De schuif ging open, en een kleedje was zichtbaar. Het duurde lang voor ze het eraf haalde. Joseph, lag daar kind te wezen. Doodstil en ijskoud. Drie paar ogen die hem vol ongeloof aanschouwde. Gewoon zoals hij was, maar zonder hartslag/ademhaling. Geen typische kenmerken zoals we die bij overleden blanke mensen kennen. Zijn kettinkje was goed zichtbaar, die hij niet lang geleden had gekregen bij zijn doop. Onwerkelijk. Ziek was hij niet, maar meer uit Eunice dan ‘’in the water’’ kregen we niet. We dachten aan een natuurlijke dood, in het water weggeglipt. Zijn ziel verlaten van zijn lichaam, plotseling. Na het koken vertrok Amanda naar het babyhome. Ze had het er moeilijk mee en vond het sneu voor de nachtdiensten dat ze nu moesten werken, ondanks dat zij zich ook sip voelde. Toen ze terug kwam bleek het een ‘’bad accident’’ te zijn. Ze kreeg wat uitleg van de zuster maar verstond haar niet al te goed. Morgen schijnt de begravenis te zijn. We brachten de avond met z’n 5e door. Rachel vergezelde ons. Administratie, lesvoorbereidingen etc werden gedaan.

29/01 In Rangala keek Amy film met de meiden op de Girlsschool. Geen dvd die ze af hoefde te zetten dit keer, een echte meiden film, het was Barbie (zonder Ken). Sascha stond alleen voor de klas, want er was 1 van de 3 leraressen niet op komen dagen. En in het babyhome, was de sfeer grimmig. Rachel ging op route terug naar Kisumu, naar haar stekje, terwijl ik opgehaald werd door Amanda. Lillian had gevraagd of ze me wilde halen, dus gingen we met z'n 3e naar het Mission Hospital. Check ups voor 3 baby's. Vergelijkbaar met het consultatiebureau in Nederland, alleen dan op de primitieve manier. De dokter zei dat het kind te weinig was gegroeid, waarna ik opmerkte dat het een meisje was en geen jongen. De grafiek op de jongensbladzijde werd doorgekrast en het meisje zat zojuist op de grens, was weldegelijk een stuk gegroeid. Nog even wat injecties en orale druppels tegen Polio en de kids konden weer terug. Samen met Amanda nog lang aanwezig geweest in het RBH (Rangala Babyhome), zodat de begrafenis niet plots zonder ons zou plaats vinden. We ontmoette ondertussen 4 Australische meiden, die zijn op rondrit en kwamen gewoon even met de kinderen kroelen. Het blijft toch gek om andere blanke te zien, hier in Kenia. Je raakt zo gewend aan al dat 'zwart' voor je ogen. We hebben eigenlijk de hele dag gewacht. In de middag bleek dat er voor Joseph geen death notification geschreven was, kort gezegd, hij mocht niet begraven worden. Werknemers haalde niets uit, kregen het niet voor elkaar dat het alsnog geschreven werd. Dus ging Sister Mary Esther zelf maar eens op pad, ook dat was tevergeefs. Contact werd gelegd met the chief, maar die had net zijn kantoor afgesloten en was niet van plan dit 'onnodig' te openen. Al met al, Joseph Luke kon vandaag niet begraven worden. Dotty, het oudste kind van het babyhome merkte iets op achter een muurtje. Hart in ons keel, het kistje met een kruis erop stond al klaar. Maar, het bleef nog even leeg. s'Avonds was het tijd om vies te worden. Eerst wachten tot alle kinderen weg waren uit het lokaal en dan valt zo'n beetje de schemering al in. Het is hier vroeg donker. De meiden haalde al hun zaklampen uit de kast en er werden hoofdlampen opgezet. Kaarsen werden aangestoken want, het was tijd om te verven (in een lokaal zonder werkende lampen). Een beetje high sloten ze de dag af. In Kisumu bij de ochtendbespreking op de Joel Amino hoorde Jorine dat er slecht gescoord werd. Met slechts 42% op begrijpend lezen. De toetsen zijn al over 3 weken dus werk aan de winkel.. Ze kregen gelijk een verhaal voor zich en daar werden vragen over gesteld. Na de break hebben ze een 2 uur durende godsdienstles gehad. De kinderen wisten het beter als Jorine. Juul keek vandaag bij de middle clas (3 - 4 jaar oud). De lerares liet haar vaak alleen dus heeft ze zelf opdrachten gegeven. ''Wat een lieve kinderen, maar zo irritant''. Ze hangen letterlijk aan je wanneer je even het klaslokaal uit wil lopen, opzoek naar... (wat het dan ook mag zijn). In de middag ging ze terug naar de pre-unit, dit vind ze veel leuker. Bij Dagmar waren er 2 Duitse meiden aangekomen, die werken voor 1 jaar op de Lutheran. Ze kwamen net terug van een vakantie in Nairobi. Ze hadden daar ook een grote parachute gekocht (nee niet zo een om mee te springen) waar alle kids onder konden gaan staan, terwijl hun aan het wapperen waren. Ze vonden het prachtig. Later kleurde ze met een klas voor jongens. Resultaat? Allemaal paarse en roze tekeningen!

30/01 In Kisumu ging Jorine naar haar vaste klas, Three Yellow. Ook werd er vanochtend afscheid genomen van een lerares. In tussentijd droegen de groepen 8 hun tafels en stoelen naar buiten toe, om hun examens af te kunnen leggen. Dat zou in Nederland nou nooit gebeuren.. Tijdens de gymles die Jorine gaf wilde ze allemaal iets anders. Ze moest wat streng optreden, wat ze liever niet doet. Ze speelde uiteindelijk voetbal, maar de kinderen kende de regels niet. Na 1 uur was ze dus helemaal gesloopt van dit uitputtende potje. Inmiddels is er een begin gemaakt, de eerste foto's en teksten staan op de Lutheran website! Rond de middag gingen Juul en Dagmar samen naar het Obama children hospital. Ze moesten lang wachten voor ze de kinderen mochten ontvangen. In het begin was het voor beide partijen wat onwennig. Stiften leken totaal nieuw voor ze, maar later vlogen de versierde ballonnen langs hun oren en biezen ze hele flesjes bellenblaas op. Het was leuk om te zien hoe veel plezier ze eraan beleefde. Helaas was het van korte duur, ze moesten terug naar de slaapzaal, medicijnen tijd.. In Rangala mag het resultaat er zijn, schone witte muren waren zichtbaar in de Nursery class. Om 7 uur s'ochtends hebben de meiden alles aan kant gemaakt, klaar voor een nieuwe dag in de lesbanken. Amy werd gevraagd om mee te gaan naar het ziekenhuis, met Mr. Arambo (headteacher). Uiteindelijk heeft ze dit maar een beetje afgewimpeld, want het kan zo maar zijn dat ze ontslagen wordt en zij de rekening in haar handen krijgt geduwd.. Aangezien ze ook al, zonder enige schaamte, om 12 computers hebben gevraagd. In het babyhome waste Amanda en ik samen alle kinderen van Nursery room en zochten we wat matchende kleding en pampers (handoeken met daarover kapotte luierbroekjes). Uiteindelijk even met ze buiten gezeten, tot de iPhone van Amanda sneuvelde. Later overhandigde ik spullen (speelgoed, flesjes, kleding etc) aan de zuster en was haar dag weer enigsinds goed gemaakt. Terwijl ze de spullen bekeek kreeg ik een new born in m'n handen. Eentje met een zielig verhaal. Haar moeder leefde nog na de bevalling, maar was erg zwak. Ze besloot terwijl er niemand thuis was water te gaan halen, terwijl haar baby binnen lag. Niet bij een rivier, was dat maar zo geweest. Ze probeerde een emmer naar boven te halen, uit een put. Zo een die wij kennen met een hefboom, uit tekenfilms. Er was geen hefboom wat haar het leven heeft gekost. De emmer was sterker dan haar, door haar zwakte na de bevalling. Ze belandde in de put en werd s'Avonds door haar man gevonden. What a story. De buurman nog blij gemaakt met wat boxers/lolly's en vervolgens werd ik opgehaald. Het was zover. Met z'n alle naar het schuurtje, terwijl de andere kinderen vrolijk buiten speelde (op nog geen 20 meter afstand). De vriezer ging open, er werd gehuild maar vooral gebeden. Het kistje ging open, en Joseph werd overgeheveld. Het leek wel een bruine Baby born. Misschien geen gepaste opmerking, maar de lijkstijfheid was nog dusdanig van werking, dat het echt een pop leek. Het kistje was mooi bekleed, maar klein, eigenlijk iets te klein. Het mannetje werd wat gebogen en kreeg een extra duwtje om erin te passen. Een dekentje om hem te bedekken en een plens water erover heen. Vast een zegening. Er volgde nog meer gebeden en we hebben heel wat kruisjes geslagen. Het kistje werd dicht gedaan, maar de spijkers werden er nog niet ingeslagen. Een fiets kwam aan, met een stuk rubberband wat erachteraan bungelde. Het diende als lijkwagen. Het kistje werd bevestigd en verliet onder toeziend oog van de luidruchtige kinderen het compound. Één blik en het was stil, ze hadden heel goed door wat er aan de hand was. We volgde in een stoet, de fiets. Gingen een heuvel af en klommen een berg op, en het kistje met ons.. We liepen lang achter de buurmannen met schoppen aan. Die konden goed doorstappen met hun kaplaarzen. Ergens in de wildernis stonden we stil, tussen de koeien en het bedorven maïs. Ongedierte krioelde tussen onze tenen en je durfde bijna niet te gaan verstaan omdat alle takken zo kraakte. Er werd gezongen. In totaal telde ik om het kistje 17 mensen, voor een kereltje van slechts 17 maanden. Een gezond kind, wat alleen is gelaten door werknemers, terwijl hij in de gootsteen zat (om gewassen te worden). Naast de gootsteen stond een grote emmer met water (eerst kokend heet, wat gelukkig lauw was geworden omdat hij als een van de laatste werd verzorgd). Maar het noodlot was daar. Joseph viel, in the bucket, in the water. Gestikt/verdronken. Ze zijn nog met hem naar het ziekenhuis gegaan, maar dat was tevergeefs. Een vreselijk verhaal. En om het nog erger te maken.. Hij zou 27/01 geadopteerd worden, een dag voor zijn dood. Helaas kon de vrouw het niet redden dus wilde ze hem 28/01 in de middag op komen halen. Slechts 1 telefoontje was nodig, om haar hart te verscheuren. Ontzettend veel tijd en geld was hier overheen gegaan en het was allemaal voor niets geweest. God has taken him. Hij zou een prachtig leven gehad kunnen hebben. De pastoor trok zijn witte gewaad aan en las hem voor. De zon scheen tussen de bomen door op het graf en het waaide ontzettend hard. Het kistje werd in het gat gezet, wat nog geen meter diep was. Een leeg flesje coca cola kwam tevoorschijn met water. Nogmaals werd hij gezegend en de spijkers werden met een moersleutel scheef geslagen. De eerste beesten liepen inmiddels al over het hout heen. Nog een ander gebed en het zand werd op zijn kistje gegooid. Allemaal een handje moeten helpen. Zand, stenen, onkruid en zelfs grote stenen lieten hem verdwijnen onder de grond. De wind ging liggen en de schaduw viel in. Een bijzonder moment. Een zelf in elkaar getimmerd kruis werd geplaatst en zojuist had hij zijn rustplaats gevonden. RIP Joseph Luke. De zuster sprak nog wat woorden in het Luo, kSwahili en in het Engels voor ons. Ze bedankte ons dat we erbij wilde zijn en voor de hulp de afgelopen tijd. Toen de groep terugkeerde naar het babyhome vroeg de buurman of we verderop wilde kijken. Tijdens de dienst hoorde we het al wel, maar er zaten inderdaad heel veel biggen/varkens in een kooi. Amanda kreeg nog een natte neus van de vader en we vertrokken naar de zuster toe. We hebben haar bedankt, dat we erbij mochten zijn. Gaven haar 3 armbandjes met gelovige erop. Ze riep 3 andere werknemers bij haar en deelde ze uit. Met twee handen namen ze het aan (net zoals een hosti in de kerk). De laatste, oudste, begon zelfs te joelen en te dansen. Dankbaar. Deze dag bezegeld met een mooi gebaar, voor JL. De meiden hebben in de namiddag en de avond nog wat lokalen geverfd. Alles is nu voorzien van 1 grondlaag. Rond middernacht hielden ze het voor gezien en werd ik uit m'n bed gegild. Een spin waar je U tegen zegt. We hebben het er allemaal niet op, maar de Hooiwagens etc laten we nu toch mooi allemaal zitten. Maar deze, was anders. Hij was mega en had haren op zijn hele lijf. Een soort van mini Tarantula. Misschien kan iemand het bevestigen na het volgende detail? Toen Sascha het lef had gevonden de spin een opdonder te verkopen, klapte zij, en liepen er wel 80 mini spinnen uit! Mama spin was niet meer, maar de baby's zochten zo snel mogelijk een weg in ons stulpje. De grond trilde vast nog lang na, van al ons gestamp.

31/1 Gisteren is er definitief de datum bekend gaat worden dat Kimberly komt. Op 11 Februari zal zij namelijk bij de (nu Rangala groep) Kisumu groep aansluiten. Het totaal van de studenten komt dan op 8. Ze gaat met ons mee op Safari en blijft tot en met het einde van de periode. Voor haar een halve stage in Kenia, een bijzondere en gedurfde uitdaging! In Rangala tekende Amy met de jongste groep, die spreken nog geen Engels dus dit was een mooie oplossing. Tijdens de pauze waren de meiden boos. Dankzij de ''aardige'' buurvrouwen naast ons huis moeten de meiden stoppen met verven. De vrouwen zijn naar de Zuster toegegaan en hebben gezegd dat het geen goede verf etc is. Een mega emmer van 20 liter verf die al voor de helft op is.. moet nu van alle 3 de lokalen verwijderd gaan worden. Er werd een nieuw baby'tje in het RBH binnengebracht en op de Nursery speelde Sascha Bingo met de kinderen. Of de kinderen speelde met haar.. valse BINGO's waren namelijk erg in trek. Alles voor een Lolly toch? In de namiddag werd heel de buurt opgetrommeld en was het overleg bij de Zuster in haar kantoor, zonder ons. Ruzies werden opgelost en iedereen kwam met een lach naar buiten. Alhoewel, 2 dames durfde ons niet meer aan te kijken. Guilty? Na 2 uur wachten hadden we nog geen uitsluitsel. De Zuster was plotseling weg. Mochten de meiden verder met verven of moest alles eraf? Voor nu laten ze het maar zo. Ze proberen alleen maar goed te doen, maar voor nu voelt het als stank voor dank. We hopen niet dat het bij een duur grapje blijft.. En gewoon de dieren tot leven mogen laten komen :) Op de muren welliswaar. In Kisumu ging Dagmar met de jongens verven op een blad. Ook zijn er groepsfoto's en teksten gemaakt voor op de website. Jorine en Juul gingen samen op pad naar de oncologie afdeling voor kinderen in het New Nyanza Hospital. Eerst nog even langs de markt voor wat bananen en eieren en vervolgens op naar Ward 5. De kinderen (5 totaal) waren op het begin nogal verlegen, ze kregen ballonnen en er werden teken/kleurspullen op tafel gelegd. Na mate de tijd vorderde kwamen de kinderen wat losser. Er werd met tennisballen overgegooid, gedart en zelfs voor een potje bowlen draaide ze hun hand niet om. Voor de creatievelingen waren er nog 3D kaarten om te maken en werden er andere dingen versiert. De thermometer gaf vandaag in Kisumu ruim 50 graden aan.. maar misschien is dat kwik niet helemaal goed meer? Rangala heeft namelijk een warmer klimaat. In ieder geval, een verfrissende duik in het zwembad werd genomen en rond 4 uur lieten ze zich ophalen door Sammy. Op naar Dunga Hill om de zonsondergang te bekijken en heerlijk te eten.

De avond is gevallen, dus voor alle meiden is het nu weekend!
Lala salama